اندیکاتور ADX یا همان شاخص میانگین جهت‌دار (Average Directional Index)، ابزاری پرکاربرد در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود. این اندیکاتور برای ارزیابی قدرت روند بازار و همچنین تشخیص مسیر حرکت قیمت، نقشی کلیدی ایفا می‌کند. «ولز وایلدر» (Welles Wilder) در سال ۱۹۷۸، این ابزار مفید را توسعه داد. اندیکاتور ADX به معامله‌گران یاری می‌رساند تا مشخص کنند که آیا بازار در حال طی کردن یک روند قدرتمند است یا به سمت یک وضعیت بدون روند (خنثی) پیش می‌رود.
اندیکاتور ADX چیست و چه کاربردی دارد؟
شاخص میانگین جهت‌دار حرکت یا به اختصار ADX (Average Directional Movement Index)، از جمله شاخص‌های مهم روندی محسوب می‌شود که توسط «جی. ولز وایلدر» (J. Welles Wilder) معرفی شده است. این اندیکاتور، سطوح گوناگون قدرت روند را به خوبی نشان می‌دهد. اندیکاتورها به عنوان ابزارهای کمکی، در کنار نمودار قیمت به تحلیلگران یاری می‌رسانند. زمانی که تحلیلگر درباره شکل‌گیری یا قدرت یک روند در بازار تردید دارد، ADX می‌تواند بسیار مفید باشد. با کمک این اندیکاتور، ارزیابی قدرت روند و درک بهتر تغییرات آن امکان‌پذیر خواهد شد.
فرمول محاسبه اندیکاتور ADX
اندیکاتور ADX از سه جزء اصلی تشکیل شده است: خطوط DI+ و DI- به همراه خود خط ADX. برای به‌دست آوردن این اندیکاتور، ابتدا باید این سه خط را محاسبه کنیم.
برای محاسبه خطوط DI، در بازه زمانی مشخص، به بالاترین و پایین‌ترین قیمت در آغاز و پایان دوره نیاز داریم. ابتدا، بالاترین قیمت فعلی را از بالاترین قیمت قبلی کم می‌کنیم؛ حاصل این تفریق را DM+ می‌نامیم. سپس، پایین‌ترین قیمت قبلی را از پایین‌ترین قیمت فعلی کم می‌کنیم و نتیجه را DM- نام‌گذاری می‌کنیم. در نهایت، هر کدام از DM+ یا DM- که مقدار بزرگ‌تری داشته باشد، به ترتیب به عنوان DI+ یا DI- انتخاب می‌شود و مقدار دیگر صفر در نظر گرفته خواهد شد. مثالی از این محاسبات را می‌توانید در تصویر مرتبط مشاهده کنید.
سپس، برای محاسبه خط اصلی ADX، ابتدا باید DX را به دست آوریم. برای این کار، قدر مطلق اختلاف DI+ و DI- را در بازه زمانی مورد نظر بر مجموع آن‌ها تقسیم کرده و سپس در صد ضرب می‌کنیم. نخستین مقدار ADX با تقسیم مجموع DX بر دوره زمانی محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، در یک دوره ۱۴ روزه، مجموع DX مربوط به ۱۴ دوره را بر ۱۴ تقسیم می‌کنیم. برای مقادیر بعدی، لازم است مقدار قبلی ADX را در ۱۳ ضرب کرده و با DX فعلی جمع کنیم؛ سپس حاصل جمع را بر ۱۴ تقسیم نماییم.
اجزای اندیکاتور ADX
خط ADX به خوبی جهت و روند غالب بازار را به ما نشان می‌دهد. تحلیلگران اغلب ADX را در کنار اندیکاتور DMI به کار می‌برند. در حقیقت، DMI همان ADX است که شامل اجزای دیگری نیز می‌شود و به کمک آن می‌توان میزان قدرت خریداران و فروشندگان را در بازار سنجید. نمودار اندیکاتور DMI شامل سه بخش اصلی است:
۱. نمودار اصلی (Average Directional Index) یا ADX: این شاخص، میانگین قدرت حرکت جهت‌دار بازار را نشان می‌دهد. ADX تنها قدرت روند را اندازه می‌گیرد، بدون آنکه جهت آن (صعودی یا نزولی) را مد نظر قرار دهد. عدد ارائه شده توسط ADX فقط قدرت روند را بیان می‌کند و بین صفر تا صد نوسان دارد.
۲. اندیکاتور جهت‌دار مثبت (Positive Directional Indicator) یا +DI: خط +DI مشخص می‌کند که آیا فشار خرید در بازار غالب است یا خیر. اگر این خط بالاتر از خط -DI قرار گیرد، به این معنی است که خریداران قدرت بیشتری نسبت به فروشندگان دارند.
۳. اندیکاتور جهت‌دار منفی (Negative Directional Indicator) یا -DI: این خط عملکردی برعکس +DI دارد و نشان‌دهنده قدرت فروشندگان در بازار است. اگر این خط بالاتر از +DI باشد، نشان می‌دهد که فروشندگان بر بازار تسلط دارند.
برای استفاده از این اندیکاتورها، کافی است وارد بخش «سامانه کمان» در «سامانه ایزی‌تریدر» شوید. در آنجا، از قسمت «اندیکاتورها»، می‌توانید به راحتی اندیکاتور DMI یا ADX را انتخاب و به نمودار خود اضافه کنید. این دسترسی آسان به شما کمک می‌کند تا تحلیل‌های خود را با سرعت بیشتری انجام دهید.
گام‌های محاسبه و تفسیر اندیکاتور ADX
محاسبه ADX شامل چند گام اساسی است که ابتدا به تعیین شاخص‌های جهت‌دار DI+ و DI- می‌پردازد و سپس از آن‌ها برای به‌دست آوردن خود ADX بهره می‌گیرد. مراحل محاسبه به شرح زیر است:
پیسنهاد آرمان تدبیر:بهترین اندیکاتور واگرایی
۱. محاسبه DI+ و DI-
در ابتدا، بالاترین قیمت امروز را از بالاترین قیمت روز گذشته کم می‌کنیم؛ اگر نتیجه مثبت باشد، آن را DI+ در نظر می‌گیریم. سپس، پایین‌ترین قیمت امروز را از پایین‌ترین قیمت روز گذشته کم می‌کنیم و اگر حاصل مثبت بود، آن را DI- ثبت می‌کنیم. نکته مهم این است که اگر DI+ بزرگ‌تر باشد، مقدار DI- صفر می‌شود و بالعکس.
دامنه حقیقی (True Range یا TR) نیز برای سنجش نوسانات روزانه قیمت ضروری است. TR از سه طریق محاسبه می‌شود: ۱. اختلاف بین بالاترین و پایین‌ترین قیمت همان روز. ۲. اختلاف بالاترین قیمت امروز و قیمت پایانی روز گذشته. ۳. اختلاف پایین‌ترین قیمت امروز و قیمت پایانی روز گذشته. پس از محاسبه TR برای چند دوره (معمولاً ۱۴ دوره)، میانگین آن‌ها به عنوان اولین مقدار ATR (میانگین دامنه حقیقی) در نظر گرفته می‌شود.
۲. محاسبه DX (شاخص جهت‌دار)
DX با استفاده از DI+ و DI- محاسبه می‌شود و میزان تفاوت قدرت میان حرکت‌های صعودی و نزولی را نشان می‌دهد. فرمول DX به این صورت است:
۳. محاسبه ADX (شاخص میانگین جهت‌دار)
ADX به عنوان میانگین DXها در یک بازه زمانی مشخص (اغلب ۱۴ روز) محاسبه می‌گردد. برای مقادیر بعدی ADX، از روش میانگین متحرک بهره می‌بریم که به این شکل است:
هر چه مقدار ADX به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده قدرت بیشتر روند است. به همین دلیل، اگر ADX کمتر از ۲۵ باشد، معمولاً به این معنی است که روند ضعیف بوده و احتمال توقف زودهنگام آن وجود دارد. محاسبه ADX به معامله‌گران امکان می‌دهد تا قدرت روند فعلی بازار را ارزیابی کنند. ADX بالا نشان‌دهنده روند قوی و ADX پایین بیانگر وضعیت بی‌روندی (خنثی) بازار است.
اندیکاتور ADX به معامله‌گران کمک می‌کند تا دو اطلاعات اصلی را از بازار به دست آورند: قدرت روند و جهت آن.
۱. قدرت روند:
- اگر مقدار ADX زیر ۲۰ باشد: این وضعیت نشان‌دهنده یک روند ضعیف در بازار است. در چنین شرایطی، بسیاری از معامله‌گران از ورود به بازار خودداری می‌کنند، زیرا بازار جهت واضحی ندارد.
- اگر مقدار ADX بالای ۲۵ باشد: این مقدار نشان‌دهنده یک روند قوی است. هر چه ADX بالاتر رود (مثلاً بالای ۴۰)، قدرت روند نیز افزایش می‌یابد.
۲. جهت روند:
- اگر خط +DI، خط -DI را به سمت بالا قطع کند: این اتفاق به معنای آن است که قدرت خرید بیش از فروش است و بازار احتمالاً وارد فاز صعودی می‌شود.
- اگر خط +DI، خط -DI را به سمت پایین قطع کند: این وضعیت نشان می‌دهد که فشار فروش بیشتر است و بازار احتمالاً به سمت نزول پیش می‌رود.
واگرایی در اندیکاتور ADX
واگرایی‌ها در اندیکاتورها از جمله قوی‌ترین نشانه‌های تغییر روند هستند که می‌توانند در استراتژی‌های معاملاتی شما نقش کلیدی ایفا کنند. واگرایی در ADX زمانی نمایان می‌شود که نمودار قیمت و اندیکاتور، قله‌ها یا کف‌های غیرهمسو ایجاد کنند. به بیانی دیگر، اگر حرکت قیمت در مسیری مخالف با ADX باشد، این وضعیت می‌تواند به تضعیف یا تغییر جهت احتمالی روند اشاره کند.
به طور کلی، دو نوع واگرایی در ADX وجود دارد: واگرایی صعودی و واگرایی نزولی.
برای نمونه، واگرایی نزولی وقتی شکل می‌گیرد که قله قیمت در حال افزایش باشد در حالی که قله اندیکاتور کاهش یابد. این نوع واگرایی معمولاً در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود و می‌تواند سیگنالی برای خروج از معامله باشد. از سوی دیگر، واگرایی صعودی زمانی رخ می‌دهد که در کف قیمت، اندیکاتور افزایشی و قیمت کاهشی باشد؛ این حالت می‌تواند نشانه‌ای از یک فرصت خرید مطلوب تلقی شود.
همواره به خاطر داشته باشید که سیگنال‌های واگرایی همیشه دقیق نیستند و بهتر است آن‌ها را در کنار سایر ابزارهای تحلیلی به کار ببرید.
محدودیت‌های اندیکاتور ADX
با وجود مزایای فراوان، اندیکاتور ADX دارای محدودیت‌هایی نیز هست که معامله‌گران باید به آن‌ها توجه کنند:
۱. تاخیر در سیگنال‌دهی: ADX، به عنوان یک اندیکاتور که بر پایه میانگین‌های متحرک عمل می‌کند، ذاتاً با تاخیر سیگنال می‌دهد. این تاخیر ممکن است به از دست رفتن برخی از فرصت‌های معاملاتی منجر شود. ۲. ناتوانی در تعیین نقاط بازگشت بازار: ADX قدرت روند را به خوبی نشان می‌دهد، اما قادر نیست پیش‌بینی دقیقی از نقاط دقیق بازگشت بازار ارائه دهد. ۳. لزوم ترکیب با سایر ابزارها: ADX به تنهایی نمی‌تواند تمامی اطلاعات لازم برای انجام یک معامله موفق را فراهم کند و بهتر است با دیگر اندیکاتورها و ابزارهای تحلیلی ترکیب شود. ۴. محدودیت‌ها در تحلیل بلندمدت: اندیکاتور ADX، مانند سایر اندیکاتورها، به دلیل وابستگی به قیمت، توانایی محدودی در تحلیل بازارهای بلندمدت دارد.
اندیکاتور ADX یکی از ابزارهای بنیادین در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران کمک می‌کند تا قدرت روند بازار را تشخیص دهند و در زمان‌های مناسب وارد معاملات شوند یا از آن‌ها خارج گردند. این اندیکاتور با ارائه سیگنال‌های قوی درباره قدرت روند، می‌تواند به معامله‌گران در کاهش ریسک و افزایش سود یاری رساند. با این حال، مانند هر ابزار دیگری، استفاده از ADX باید در کنار سایر ابزارها و استراتژی‌ها باشد تا نتایج بهتری حاصل شود.
پیشنهاد آرمان تدبیر:۵ استراتژی اندیکاتور MACD
اندیکاتور ADX، دستیار هوشمند معامله‌گران
ابزارهای تکنیکال در حقیقت دستیاران معامله‌گران به شمار می‌روند. اندیکاتورها نیز از جمله مهم‌ترین این ابزارها هستند که تحلیل نمودارهای قیمت بدون آن‌ها کاری بسیار دشوار خواهد بود. اندیکاتور ADX با توانایی ترکیب شدن با اندیکاتورهای دیگر نظیر RSI و میانگین متحرک، کاربردهای فراوانی دارد و می‌توان استراتژی‌های گوناگونی را بر پایه آن تعریف کرد.
نکته مهم این است که معامله‌گران حرفه‌ای هرگز به یک ابزار بسنده نمی‌کنند. برای انجام یک معامله موفق، باید شرایط دیگری همچون اخبار بنیادی و وضعیت روان‌شناختی بازار را نیز در نظر گرفت. به خاطر داشته باشید که هیچ اندیکاتوری به تنهایی نمی‌تواند دلیلی برای خرید یا فروش باشد و تنها می‌تواند به شما در تحلیل صحیح بازار یاری رساند.
بررسی خودکار بازار با اندیکاتور ADX
شرکت آرمان تدبیر با افتخار متایو را معرفی می‌کند؛ یک پلتفرم هوشمند و پیشرفته که برای تحول در تجربه معاملاتی شما در بازار بورس ایران طراحی شده است. متایو به صورت خودکار و بی‌وقفه تمامی نمادهای بازار را رصد می‌کند و با بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوشمند خود، در صورت شناسایی سیگنال خرید، آن را به شما پیشنهاد می‌دهد.
دیگر نیازی نیست ساعت‌ها وقت صرف تحلیل و بررسی چارت‌ها کنید. متایو این کار را برای شما انجام می‌دهد و بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری را مستقیماً به شما معرفی می‌کند. با متایو، هوشمندانه معامله کنید و از پتانسیل‌های بازار سرمایه ایران نهایت استفاده را ببرید.
برای تجربه این پلتفرم نوآورانه و کشف فرصت‌های جدید معاملاتی، هم‌اکنون به متایو بپیوندید.
جمع‌بندی: ADX و راهکار هوشمند آرمان تدبیر برای معاملات موفق
همان‌طور که در این مقاله خواندیم، اندیکاتور ADX یا شاخص میانگین جهت‌دار، ابزاری اساسی در تحلیل تکنیکال است که برای سنجش قدرت و جهت روند بازار به کار می‌رود. این اندیکاتور که توسط «ولز وایلدر» توسعه یافته، از سه جزء اصلی DI+، DI- و خود خط ADX تشکیل شده و هر یک نقش مهمی در شناسایی قدرت خریداران و فروشندگان ایفا می‌کنند. با وجود اینکه ADX اطلاعات ارزشمندی در مورد قدرت روند ارائه می‌دهد و به شما در تشخیص نقاط ورود و خروج احتمالی از طریق واگرایی‌ها کمک می‌کند، اما محدودیت‌هایی نظیر تاخیر در سیگنال‌دهی و عدم توانایی در پیش‌بینی دقیق نقاط بازگشت دارد. به همین دلیل، تأکید کردیم که استفاده از ADX، همانند هر ابزار تحلیلی دیگری، باید در کنار سایر اندیکاتورها و تحلیل‌های بنیادی صورت گیرد.
در آرمان تدبیر، ما اهمیت ابزارهای تحلیلی را به خوبی درک می‌کنیم و همواره در تلاشیم تا با ارائه راهکارهای نوین، تجربه معاملاتی شما را بهبود بخشیم. پلتفرم هوشمند متایو، نمونه بارزی از این تلاش است. متایو با رصد خودکار تمامی نمادهای بازار بورس ایران و شناسایی سیگنال‌های خرید، به شما این امکان را می‌دهد که هوشمندانه‌تر و با اطمینان بیشتری معامله کنید.
با متایو از صرف زمان زیاد برای تحلیل دستی نمودارها بی‌نیاز می‌شوید و می‌توانید بر تصمیم‌گیری‌های کلان‌تر تمرکز کنید. ما در آرمان تدبیر معتقدیم که تلفیق دانش تحلیل تکنیکال با فناوری هوشمند، مسیر موفقیت در بازارهای مالی را هموارتر می‌کند. برای تجربه یک تحلیل بی‌وقفه و دریافت سیگنال‌های خرید دقیق، همین امروز به جمع کاربران متایو بپیوندید و از فرصت‌های بی‌شمار بازار سرمایه ایران بهره‌مند شوید.
