در اختیار معامله (آپشن)، درک دقیق رفتار قیمت آپشن‌ها برای موفقیت ضروری است. “یونانی‌ها” به مجموعه‌ای از شاخص‌های حساسیت گفته می‌شود که به معامله‌گران، تحلیلگران و مدیران ریسک در ارزیابی و مدیریت ریسک سبد سرمایه‌گذاری کمک می‌کنند. این شاخص‌ها با ارائه‌ی اطلاعات ارزشمند در مورد عوامل مؤثر بر قیمت آپشن، امکان اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر و کاهش ریسک را فراهم می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی جامع پنج شاخص کلیدی یونانی در معاملات آپشن می‌پردازیم: دلتا، گاما، تتا، وگا و رو. هر یک از این شاخص‌ها نشان‌دهنده‌ی حساسیت قیمت آپشن نسبت به یکی از عوامل مؤثر بر آن، مانند قیمت دارایی پایه، نوسانات و زمان باقیمانده تا سررسید است. با استفاده از این شاخص‌ها، می‌توان تأثیر تغییرات بازار بر ارزش آپشن‌ها را پیش‌بینی و با اتخاذ استراتژی‌های مناسب، ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل رساند.
در ادامه، به تفصیل به معرفی هر یک از این شاخص‌ها، فرمول‌های محاسباتی و کاربرد آن‌ها در عمل می‌پردازیم و با ارائه‌ی مثال‌های عملی، درک بهتری از نحوه‌ی استفاده از آن‌ها در معاملات آپشن ارائه می‌دهیم. این مقاله برای تمام افرادی که در بازار سرمایه فعالیت دارند، از جمله معامله‌گران، تحلیلگران و مدیران ریسک، مفید خواهد بود.
برای سنجش ارزش واقعی یک اختیار معامله در هر برهه زمانی، از ابزارهای تحلیلی پیشرفته‌ای استفاده می‌شود که به “مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله” معروفند. این مدل‌ها با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از متغیرهای کلیدی، از جمله قیمت فعلی دارایی پایه، قیمت اعمال، زمان باقیمانده تا سررسید، نرخ بهره بدون ریسک، نوسانات قیمت دارایی و سود سهام پرداختی، به محاسبه دقیق ارزش اختیار معامله می‌پردازند.
در بازار پرنوسان معاملات، عوامل متعددی بر ارزش اختیار معامله تأثیر می‌گذارند. این عوامل به‌طور مداوم در حال تغییر هستند و برای فعالان این حوزه، اعم از معامله‌گران و مدیران ریسک، درک این تغییرات و تأثیر آن‌ها بر ارزش دارایی‌ها امری حیاتی است.
در این فضای پویا و مملو از ابهام، سوالات مهمی ذهن هر معامله‌گر و مدیر ریسک را به خود مشغول می‌دارد:
- قیمت اختیار معامله نسبت به عوامل مختلف چه میزان حساسیت دارد؟
- اگر قیمت دارایی پایه 10 درصد تغییر کند، قیمت اختیار معامله چه تغییری خواهد کرد؟
- با گذشت زمان، سود و زیان چگونه محاسبه می‌شود؟
پاسخ به این سوالات بنیادی، مستلزم شناخت و درک عمیق از “تحلیل حساسیت اختیار معاملات” است. این تحلیل‌ها، ابزارهای مهمی هستند که معامله‌گران با استفاده از آن‌ها می‌توانند به نتایج بهتر و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر دست یابند. در ادامه، به بررسی جامع این موضوع و ارائه راهکارهای کاربردی برای پاسخ به این پرسش‌های کلیدی می‌پردازیم.
مفهوم رو rho در اختیار معامله چیست؟
برای محاسبه دقیق این تأثیر، معامله‌گران از ابزاری به نام “ماشین حساب اختیار معامله” استفاده می‌کنند. این ابزار، با در نظر گرفتن نرخ بهره سهام پایه در طول یک سال، می‌تواند میزان تأثیر آن را بر حق بیمه پرداختی توسط خریدار محاسبه کند. به عبارت دیگر، این عدد مانند یک قطب‌نما عمل می‌کند که به معامله‌گران کمک می‌کند تا در دریای متلاطم بازار، مسیر درست را پیدا کرده و به قیمت واقعی اختیار معامله دست یابند.
با وارد کردن این عدد در ماشین حساب، می‌توان پرده از راز قیمت واقعی اختیار معامله برداشت و تصویری شفاف از ارزش واقعی آن به دست آورد. این کار، مانند تنظیم دقیق لنز دوربین است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با وضوح بیشتری به فرصت‌های بازار نگاه کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
مفهوم گاما ( Gamma )در اختیار معامله چیست؟
یکی از شاخص‌های کلیدی که معامله‌گران حرفه‌ای به آن توجه ویژه‌ای دارند، “گاما” است. این شاخص که ریشه در مفاهیم یونانی دارد، به ما نشان می‌دهد که حساسیت دلتای یک آپشن نسبت به نوسانات قیمت دارایی پایه چقدر است.
به بیان دیگر، گاما مانند شتاب‌دهنده‌ای برای دلتا عمل می‌کند و سرعت تغییرات آن را اندازه‌گیری می‌نماید. در واقع، گاما مشتق دوم قیمت آپشن نسبت به قیمت دارایی پایه است و می‌توان آن را شیب نمودار دلتا در نظر گرفت.
برای درک عمیق‌تر مفهوم گاما و نقش حیاتی آن در معاملات آپشن، پیشنهاد می‌کنیم مقاله “گاما در اختیار معامله” را مطالعه فرمایید.
مفهوم تتا thete در اختیار معامله چیست؟
با وجود اهمیت مفهومی تتا، این معیار کمتر مورد توجه معامله‌گران قرار می‌گیرد. تتا در واقع سرعت کاهش ارزش زمانی قرارداد اختیار معامله را نشان می‌دهد. به بیان ساده‌تر، ارزش یک قرارداد اختیار معامله که فاقد ارزش ذاتی است، با نزدیک شدن به تاریخ انقضا، با سرعت بیشتری کاهش می‌یابد.
فرض کنید یک قرارداد اختیار خرید برای سهام شرکت “الف” با قیمت اعمال 1000 تومان و سررسید یک ماه آینده وجود دارد. در حال حاضر، 20 روز تا سررسید این قرارداد باقی مانده است.
- در روز بیستم: فرض کنید تتا این قرارداد 2 تومان است. یعنی ارزش این قرارداد اختیار خرید، روزانه 2 تومان کاهش می‌یابد.
- در روز پانزدهم: با گذشت 5 روز و نزدیک‌تر شدن به سررسید، تتا افزایش یافته و به 4 تومان می‌رسد. یعنی ارزش قرارداد روزانه 4 تومان کاهش می‌یابد.
- در روز پنجم: تتا باز هم افزایش یافته و به 8 تومان رسیده است. یعنی در این زمان، ارزش قرارداد اختیار خرید روزانه 8 تومان کاهش می‌یابد.
- در روز آخر: تتا به شدت افزایش یافته و به 15 تومان می‌رسد. یعنی در آخرین روز معاملاتی، ارزش قرارداد روزانه 15 تومان کاهش می‌یابد.
همانطور که در این مثال فرضی مشاهده می‌کنید، با نزدیک شدن به تاریخ انقضای قرارداد اختیار معامله، مقدار تتا افزایش می‌یابد و سرعت کاهش ارزش قرارداد بیشتر می‌شود. به عبارت دیگر، گذشت زمان در روزهای نزدیک به سررسید، تاثیر بیشتری بر ارزش قرارداد اختیار معامله دارد.
مفهوم وگا در اختیار معامله چیست؟
در اختیار معامله، “وگا” نقشی کلیدی در سنجش ریسک ایفا می‌کند. این شاخص، حساسیت قیمت قرارداد اختیار معامله را نسبت به تغییرات نوسانات ضمنی دارایی پایه می‌سنجد. به بیان ساده‌تر، وگا بیانگر میزان تغییرات قیمت یک قرارداد اختیار معامله در ازای هر واحد تغییر در نوسانات ضمنی است.
برای درک بهتر اهمیت وگا، می‌توان به تأثیر آن بر خریداران و فروشندگان قراردادهای اختیار معامله اشاره کرد. فروشندگان این قراردادها از کاهش نوسانات ضمنی سود می‌برند، در حالی که خریداران به دنبال افزایش نوسانات هستند.
به عنوان مثال، در نظر بگیرید که وگای یک قرارداد اختیار معامله خاص 94.96- باشد. این عدد نشان می‌دهد که با هر 1 درصد کاهش در نوسانات ضمنی، فروشنده این قرارداد 94.96 دلار سود کسب می‌کند. در مقابل، افزایش 1 درصدی نوسانات، به معنای 94.96 دلار ضرر برای فروشنده خواهد بود.
بنابراین، وگا ابزاری حیاتی برای مدیریت ریسک در معاملات اختیار معامله است و به معامله‌گران کمک می‌کند تا با آگاهی از نوسانات بازار، تصمیمات سودآورتری اتخاذ کنند.
مفهوم دلتا delta در اختیار معامله چیست؟
در بازار آپشن، قیمت پریمیوم تحت تاثیر نوسانات قیمت سهام پایه قرار دارد. این وابستگی به دلیل ماهیت مشتقه بودن اختیار معامله از سهام بورسی است. برای سنجش میزان این تاثیرگذاری، مفهومی به نام “دلتا” تعریف شده است.
به عبارت دیگر، دلتا ابزاری است که با استفاده از آن می‌توان پیش‌بینی کرد که با تغییر قیمت سهام پایه، قیمت پریمیوم اختیار معامله چه تغییری خواهد کرد. به عنوان مثال، اگر قیمت سهمی از 200 تومان به 300 تومان افزایش یابد، با استفاده از دلتا می‌توان تخمین زد که قیمت پریمیوم اختیار معامله آن سهم چقدر خواهد شد.
کاربرد دیگر دلتا، تخمین احتمال اعمال قرارداد اختیار معامله در روز سررسید است. به عنوان مثال، اگر دلتای یک اختیار معامله 50 باشد، به این معنی است که 50 درصد احتمال دارد که خریدار، این قرارداد را در زمان سررسید اعمال کند.
